Teuku Muttaqin sedang memperlihatkan Manuskrip Qanun Syarak Kerajaan Aceh di Perpustakaan Universiti Kebangsaan Malaysia (Doc Pribadi, Desember 2011)

Oleh: Dr. Teuku Muttaqin Mansur, M.H. (Direktur Geuthee Institute)

 

Manuskrip Aceh dalam bentuk tulisan banyak tersimpan di luar negeri termasuk di Malaysia. Akhir tahun 2011, ketika saya sedang melanjutkan study S3 di Fakultas Undang-Undang Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), Bangi, saya berkesempatan mengunjungi ruang penyimpanan (Arkib) seluruh manuskrip dunia Melayu di Perpustakaan Tun Seri Lanang (PTSL) Universiti Kebangsaan Malaysia.

Di antara banyak sekali manuskrip yang tersimpan,  saya terpesona ketika menemukan buku senarai 29 judul manuskrip peninggalan kerajaan Aceh ternyata tersimpan dalam ruang Arkib tersebut. Berikut senarai 29 judul manuskrip:

  1. Sejarah Aceh
  2. Kisah Riawayat Aceh
  3. Kanun Syara’ Kerajaan Aceh Sultan Aluddin
  4. Peta Aceh dan Susunan Kabinet Pemerintahan Aceh
  5. Salasilah Taraf Hulu Balang Serta Hukum Laut dan Dagang
  6. Hukum Menggala Sawah
  7. Tarikh Sultan Aceh Bandar Darussalam dan Jajahan Taklukannya
  8. Pohon Kerajaan Aceh Bandar Darussalam
  9. Hukum Hak Milik Tanah Ke Atas Rakyat Aceh
  10. Hukum Kapal-kapal Asing yang Berlayar di Perairan Kerajaan Aceh
  11. Petikan Tadzkirah Thabaqad Mengenai Ciri-Ciri Ilmu yang Tidak Perlu Dituntut
  12. Larangan Mengajar dan Belajar Di Luar Ahli Sunnah Waljamaah di Aceh
  13. Kutipan Dari Tadzkirah Thabaqat Mengenai Nasihat Sultan Iskandar Muda Alam
  14. Perkembangan Agama Islam di Negeri Aceh
  15. Risalah-risalah Mengenai Syair Syeikh Wahid
  16. Petikan Dari Hukum Awam di Negeri Aceh
  17. Hikayat Isma Yatim
  18. Hikayat Usul Majlis Halim Perdana
  19. Ini Kahwin Puteri Jinjana
  20. Ini Perang Maulana Bongsu
  21. Kisah Permaisuri Marajuk Kerana Suaminya Berkahwin
  22. Ini Wasul Sakit
  23. Kehidupan Permainan Indra Nur
  24. Kehidupan Maha Bisnu Raja Halam
  25. Asrar Al-Din
  26. Hikayat Mesa Perabu Jaya
  27. Sultan Al-Mutadi Fi Bayan Tarif Al-Muhtadi
  28. Tembang Serat Lokapla
  29. Tembang Serat Saudi Panoro.

Di penghujung saya kuliah S3 di sana tahun 2015, saya berhasil menduplikat (foto copy) dan membawa beberapa manuskrip penting tersebut ke Aceh.

Sayangnya (sepengetahuan saya), pemerintah Aceh dan pihak terkait belum serius berupaya memulangkan manuskrip-manuskrip  penting dan berharga tersebut ke Aceh. Wallahu’alam.

 

Tags: